فصلنامه آماری سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) مرجعی معتبر برای بررسی و تحلیل عملکرد شبکه‌های ارتباطی کشور به شمار می‌رود. این گزارش‌ها به‌صورت فصلی منتشر شده و وضعیت شاخص‌های کیفیت شبکه و خدمات مخابراتی را از جنبه‌هایی مانند زمان تأخیر، سرعت انتقال داده، نرخ قطعی خدمات و میزان برقراری موفق سرویس‌ها ارزیابی می‌کند. تحلیل این شاخص‌ها علاوه بر کمک به اپراتورها برای بهبود عملکرد، مبنای تصمیم‌گیری‌های کلان در زمینه توسعه زیرساخت‌ها و سیاست‌گذاری‌های آینده محسوب می‌شود. با توجه به تأثیر روزافزون فناوری‌های ارتباطی بر زندگی روزمره و فعالیت‌های اقتصادی، بهبود کیفیت شبکه‌های مخابراتی نقشی تعیین‌کننده در افزایش رضایت کاربران دارد.
بررسی عملکرد شبکه‌ها بر اساس شاخص‌های کلیدی
یکی از بخش‌های مهم گزارش رگولاتوری، تحلیل داده‌های فنی شبکه‌های ثابت و سیار است. این داده‌ها نقاط قوت و ضعف شبکه‌های ارتباطی را مشخص کرده و راهکاری برای بهبود کیفیت خدمات ارائه می‌دهد. به‌ویژه در سال‌های اخیر، با رشد سریع فناوری‌ها، پایش مستمر این شاخص‌ها ضرورت بیشتری پیدا کرده است.
زمان رفت و برگشت بسته‌ها (RTT)
زمان رفت و برگشت بسته‌ها یکی از معیارهای اساسی برای سنجش کیفیت اتصال در شبکه‌های ارتباطی است. طبق گزارش اخیر، شبکه‌های ثابت داخلی با میانگین ۲۰.۳۷ میلی‌ثانیه نسبت به شبکه‌های سیار که میانگین ۳۵.۵۵ میلی‌ثانیه دارند، عملکرد بهتری از خود نشان داده‌اند. در سطح بین‌المللی نیز شبکه‌های ثابت و سیار به ترتیب با ۷۴.۶۴ و ۹۲.۸۶ میلی‌ثانیه نسبت به ارتباطات داخلی تأخیر بیشتری دارند.
نوسانات تأخیر (Jitter)
نرخ تأخیر متغیر یا Jitter از دیگر شاخص‌های مهم کیفیت خدمات است که مستقیماً بر تجربه کاربری اثر می‌گذارد. در این زمینه، شبکه‌های ثابت داخلی با میانگین ۱.۱۹ میلی‌ثانیه نسبت به شبکه‌های سیار (۶.۶۱ میلی‌ثانیه) عملکرد مطلوب‌تری دارند. این تفاوت نشان‌دهنده نیاز به بهینه‌سازی بیشتر در شبکه‌های سیار برای کاهش نوسانات و افزایش پایداری خدمات است. در ارتباطات بین‌المللی نیز این شاخص با افزایش همراه بوده که بر کیفیت تجربه کاربران تأثیر منفی دارد.
تحلیل وضعیت قطعی و موفقیت در برقراری خدمات
گزارش فصلنامه آماری اطلاعات دقیقی درباره میزان قطعی سرویس و برقراری موفقیت‌آمیز خدمات صوتی و داده ارائه کرده است. در پاییز ۱۴۰۳، عملکرد اپراتورهای بزرگ کشور در این حوزه به شرح زیر است:
همراه اول:
- میزان قطعی سرویس صوتی در فناوری ۲G حدود ۰.۳۹ درصد و میزان برقراری موفق ۹۸.۹۵ درصد است.
- در فناوری ۳G، نرخ قطعی ۰.۱۲ درصد و برقراری موفقیت‌آمیز ۹۹.۸۳ درصد گزارش شده است.
- در حوزه سرویس داده، برقراری موفقیت‌آمیز در فناوری‌های ۳G و ۴G به‌ترتیب ۹۹.۲۶ و ۹۹.۷۱ درصد و نرخ قطعی به‌ترتیب ۰.۲۷ و ۰.۲۸ درصد بوده است.
ایرانسل:
- در فناوری ۲G، نرخ قطعی سرویس صوتی ۰.۴۸ درصد و میزان برقراری موفقیت‌آمیز ۹۷.۷ درصد ثبت شده است.
- در فناوری ۳G، میزان قطعی ۰.۲۶ درصد و برقراری موفق ۹۹.۶۳ درصد اعلام شده است.
- برای سرویس داده، نرخ برقراری موفق در فناوری‌های ۳G و ۴G به‌ترتیب ۹۷.۵ و ۹۹.۶۵ درصد بوده و نرخ قطعی ۰.۵۷ و ۰.۱۷ درصد ثبت شده است.
رایتل:
- میزان قطعی سرویس صوتی در فناوری ۳G برابر با ۰.۵۱ درصد و برقراری موفقیت‌آمیز آن ۹۹.۶۵ درصد گزارش شده است.
- در بخش سرویس داده، برقراری موفقیت‌آمیز در فناوری‌های ۳G و ۴G به‌ترتیب ۹۹ و ۹۹.۷ درصد و نرخ قطعی ۰.۵۱ و ۰.۱۵ درصد بوده است.
این آمار نشان‌دهنده عملکرد باثبات اپراتورهای بزرگ‌تری مانند همراه اول و ایرانسل است که در فناوری‌های پیشرفته‌تر 3G و 4Gنرخ موفقیت بالای ۹۹ درصد را ثبت کرده‌اند.
سرعت انتقال داده؛ شاخصی برای رقابت
سرعت انتقال داده از مهم‌ترین معیارهای کیفیت خدمات ارتباطی محسوب می‌شود. بر اساس گزارش فصلنامه، عملکرد اپراتورها در پاییز ۱۴۰۳ به شرح زیر است:
- رایتل: با سرعت بیش از ۲۰ مگابایت بر ثانیه در جایگاه نخست قرار دارد.
- همراه اول و ایرانسل: با سرعت حدود ۱۲ مگابایت بر ثانیه رقابت نزدیکی دارند.
رایتل به‌رغم داشتن زیرساخت محدودتر، عملکرد مطلوبی در حوزه سرعت انتقال داده نشان داده است.
آینده خدمات مخابراتی؛ نیاز به توسعه و بهبود
شاخص‌های کیفیت شبکه تأثیر مستقیم بر تجربه کاربری دارند. هرگونه ضعف در این شاخص‌ها می‌تواند منجر به نارضایتی کاربران و کاهش کیفیت خدمات شود. بهبود مستمر این شاخص‌ها، علاوه بر افزایش رضایت کاربران، ظرفیت شبکه‌ها را برای پاسخگویی به نیازهای رو به رشد مشترکین ارتقا می‌دهد.
بیشتر بخوانید:برگزاری نخستین اجلاس ملی هوش مصنوعی ایران
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های نوین، توسعه فناوری ۵G و بهینه‌سازی شبکه‌های موجود از راهکارهای کلیدی برای بهبود کیفیت خدمات مخابراتی در کشور است.
جمع‌بندی
گزارش فصلنامه آماری رگولاتوری نشان می‌دهد که کیفیت خدمات مخابراتی در ایران بهبود یافته اما همچنان چالش‌هایی مانند تأخیر شبکه، نوسانات تأخیر و قطعی سرویس وجود دارد. برای ارتقای بیشتر کیفیت، لازم است سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در توسعه زیرساخت‌ها و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین انجام شود. بررسی عملکرد اپراتورها و شناسایی نقاط ضعف و قوت آن‌ها می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر و مؤثرتری در راستای ارتقای خدمات مخابراتی در کشور کمک کند.
منبع: مخابرات ایران
