اپراتورها در توسعه فیبر نوری به دلیل طولانی بودن فرآیند اجرای قوانین کشور به چالش افتادن! با وجود تلاش همه‌جانبه دولت سیزدهم و با کمک اپراتورهای ثابت آسیاتک، های‌وب، پیشگامان، فناپ تلکام، صبانت، ایرانیان‌نت، شرکت مخابرات ایران و شاتل و اپراتورهای سیار ایرانسل و رایتل تاکنون بیش از ۴ میلیون خانوار تحت پوشش فیبرنوری قرار گرفته‌اند. از این تعداد تاکنون ۲۶۳ هزار و ۵۳۶ کاربر از فیبرنوری استفاده می‌کنند.
۲۱ درصد پیشرفت برنامه توسعه فیبرنوری
تاکنون برنامه توسعه فیبر نوری ۲۱ درصد پیشرفت داشته است. دولت تلاش می‌کند تا پایان سال‌جاری تعداد خانوار تحت پوشش را به ۸ میلیون خانوار برساند. اما این پروژه بزرگ که برای احیای اینترنت ثابت است، در با چه چالش‌هایی می‌باشد. یکی از موانع برای توسعه فیبرنوری، شهرداری‌های استان‌ها هستند. از این رو برای سرعت بخشیدن به این طرح و تحت پوشش قرار دادن خانوار بیشتر باید شهرداری‌های شهرها با این طرح توسعه‌ای بیشتر همکاری کنند.
اخذ مجوز شهرداری زمانبر است!
معاون تجاری و امور مشتریان مخابرات ایران بیان کرد: تجربه ۷۰ ساله شرکت مخابرات ایران در حوزه ارتباطات و توسعه و نگهداری شبکه کابلی مسی و اکنون فیبرنوری نشان می‌دهد که اولین و مهمترین مشکل توسعه، اخذ مجوز اپراتورهای توسعه‌دهنده زیرساختی از شهرداری‌هاست.
اخبار: 16 میلیون پوششش فیبرنوری تا پایان سال
دکتر زارعیان در این خصوص بیان کرد: درباره اینکه آیا شهرداری‌ها در معطل کردن ارائه مجوزهای مخصوص حفاری‌های طرح‌های توسعه‌ای زیرساختی مجاز هستند یا خیر هیچ قضاوتی نمی‌کنیم. به هر حال آنها هم در حوزه کاری و شهری دارای مسائل خاص مربوط به خود هستند. احتمالاً قوانین و مقرراتی دارند که اقتضا می‌کند این‌گونه رفتار کنند. ولی در هر صورت اگر پای قوانین و مقررات شهری هم برای طولانی شدن ارائه مجوزها برای حفاری و ترمیم آن در میان باشد، توسعه زیرساخت‌های ارتباطاتی را دچار مشکل می‌کنند.
معاون تجاری و امور مشتریان مخابرات ایران به مشکل دوم از سوی شهرداری‌های استان‌ها اشاره کرد و افزود: شهرداری‌ها برای حفاری و ترمیم در زمینه ایجاد و استخراج حوضچه‌ها که نیاز به کنده‌کاری بیشتری دارد، از اپراتورها صورت‌حساب‌هایی با رقم بالایی را درخواست می‌کنند.
چالش نگهداری از زیرساخت‌های توسعه‌ای
این کارشناس حوزه ارتباطات، نگهداری از زیرساخت‌های توسعه‌ای را دیگر چالش عنوان و تصریح کرد: نگهداری شبکه کار دشواری می‌باشد. ما از طرفی با توسعه‌های عمرانی هم در استان‌ها روبه‌روهستیم و نگهداری شبکه پرهزینه است. از سوی دیگر بلایای طبیعی سیل و زلزله باعت صدمه و از بین رفتن تجهیزات شبکه‌ای می‌شود و بازسازی آنها زمانبر و هزینه‌بر می‌باشد. البته به این چالش‌ها باید چالش‌های کارهای کشاورزی، سرقت تجهیزات و… را هم اضافه کرد. این مسائل خود مانع بزرگی برای توسعه فیبرنوری در شهرها هستند و اپراتورها با این نوع از مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند. مشکل دیگر در توسعه زیرساخت‌های فیبرنوری بحث سرمایه‌گذاری است چون هزینه‌های تجهیزات و دستمزد کارگران هم بالاست.
رفع چالش توسعه فیبر نوری
دکتر زارعیان برای رفع چالش‌ها دو پیشنهاد ارائه داد. وی گفت: برای رفع موانع مجوز و هزینه‌های شهرداری‌ها راهکار قانونگذاری نیاز داریم تا اگر اپراتوری خواست در شهری فیبرنوری را نصب کند، شهرداری‌ها مانع نشوند و فقط با اطلاع آنها انجام شود. در زمینه چالش سرمایه هم دولت خود سرمایه‌گذاری کند تا مانع از توقف توسعه به دلیل نبود سرمایه شود. البته در دولت سیزدهم طرح مشوق‌ها را در نظر گرفته است. این خود کمک خوبی هست و می‌تواند بخشی از هزینه‌ها را پوشش دهد اما این مشوق‌ها اشکالاتی دارد. آن این است که متأسفانه از محل درآمد اپراتورهای تلفن همراه است و ۳۱ درصدی که از درآمد اپراتورهای همراه گرفته می‌شود. به نظرم ناعادلانه و مانع توسعه خود اپراتورها می‌شود.
قیمت‌های نامتعارف حفاری
جهانگیر آقازاده کارشناس حوزه تلکام معتقد است موانع و چالش‌های موجود در مسیر توسعه فیبر نوری کشور بسیار متعدد و متنوع است. نمی‌توان از یک مانع به تنهایی به عنوان بزرگترین مانع توسعه شبکه فیبر نام برد. اما با نادیده گرفتن موانع کوچکتر که هر یک به سهم خود می‌تواند در کل کار توسعه اختلال ایجاد کند، یکی از چالش‌های بزرگ شهرداری‌ها هستند.
اخبار: توسعه نسل پنجم اینترنت جهت شهر هوشمند
وی افزود: یکی از بزرگترین موانع سد راه اپراتورها در توسعه شبکه فیبر نوری تعرفه‌های غیرعادیست که برخی از شهرداری‌ها برای کنده‌کاری و نصب تجهیزات میدانی در پروژه‌های فیبرنوری، به اپراتورهای ثابت و سیار اعلام می‌کنند. از لحظه شروع مباحث مربوط به این پروژه از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تا زمان صدور مجوز پروانه یکپارچه شبکه و خدمات ارتباطی (UNSP) و اجرایی شدن عملیات توسعه فیبرنوری از سوی برخی اپراتورها، تعرفه مجوز شهرداری‌ها برای خدمات‌دهی بعضاً بیش از ۱۰ برابر افزایش یافته است. این افزایش ۱۰ برابری تعرفه حفاری اقدامی از سوی شهرداری‌هاست که می‌تواند بسیاری ازطرح‌های تجاری اپراتورها در این باره را با مشکل مواجه کرده و این پروژه بزرگ را با شکست روبه‌رو کند.
تشکیل ستاد توسعه فیبر نوری
این کارشناس حوزه تلکام برای حل این مشکل راهکاری پیشنهاد داد. افزود: تشکیل ستادی که توسعه فیبرنوری در کشور را به عنوان یک پروژه استراتژیک ملی مدنظر قرار می‌دهد. این ستاد رفع موانع طرح در شهرستان‌ها را در دستور کار خود قرار دهد. همچنین این ستاد توسعه از برخی از وزرا شامل موارد زیر تشکیل بشنوند.
- وزارت ارتباطات و فناروی اطلاعات
- وزیر کشور
- وزیر نیرو
- وزیر امور اقتصادی و دارایی
- وزیر صمت
دیگر چالش‌های توسعه فیبر نوری
وی به دیگر چالش‌های این پروژه استراتژیک و ملی اشاره کرد و اظهار کرد: اپراتورهای این پروژه با چالش سرمایه‌گذاری هم روبه‌رو هستند. این موضوع بارها از سوی صاحب‌نظران و اپراتورها بیان شده است. سرمایه‌گذاری روی چنین پروژه زیرساخت عظیمی در مدتی کوتاه سه سال و بیش از ۲۰ میلیون پورت به نگاه بلندمدت سرمایه‌گذاران نیاز جدی دارد.
چالش سرمایه گذاری
به گفته آقازاده، بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات مالی از سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در حوزه‌هایی چون تلکام پرهیز می‌کنند. این موسسات ترجیح می‌دهند منابع مالی خود را صرف امور زودبازده یا بلندمدتی که براساس تجربه از بازگشت سرمایه و سود آن مطمئن هستند، صرف کنند. به اعتقاد این کارشناس فعال در توسعه فیبرنوری هرچند دولت تلاش کرده با تزریق سرمایه در قالب یارانه به اپراتورهای مجری پروژه ملی فیبر نوری، بخشی از سرمایه‌گذاری‌های این اپراتورها را تأمین کند. اما به دلیل ثابت بودن ارقام یارانه‌ها و تغییرات لحظه‌ای قیمت‌ها از یک سو و تزریق ارقام یارانه بعد از اجرا به جای قبل از اجرا، اعتماد سرمایه‌گذاران به این پروژه را جلب نمی‌کند.
راهکار چالش سرمایه گذاری
وی راهکار پیشنهادی برای حل این موضوع را ابتدا الزام مؤسسات مالی زیر نظر دولت به قبول این پروژه‌ها به عنوان پروژه‌های توجیه شده مالی و ارائه تسهیلات بلندمدت کم بهره به اپراتورها با حداقل تشریفات قانونی عنوان کرد. دوم بخشی از یارانه‌های در نظر گرفته شده براساس طرح عملیاتی و تعهد شده، برای کمک به اجرایی کردن طرح، تخصیص یابد و سوم اینکه امکان تجدیدنظر سالانه مبالغ یارانه و افزایش آنها همگام با روند تورم و تغییر قیمت‌های خدمات و تجهیزات مورد نیاز فراهم شود.
این کارشناس حوزه تلکام سومین چالش در توسعه فیبرنوری را تأمین تجهیزات دانست. وی تصریح کرد: نظر به اینکه برخی از تجهیزات مورد نیاز این پروژه باید از سوی تأمین‌کنندگان خارجی تهیه شود، جدا از موانع موجود ناشی از تحریم‌های ظالمانه، برخی مقررات مربوط به تخصیص ارز و ترخیص کالا باعث طولانی شدن تأمین تجهیزات مورد نیاز طرح می‌شود. این مشکل در مواردی باعث می‌شود که بخش‌هایی از پروژه که همه چیز آن تا ۹۰ درصد پیشرفت داشته است به دلیل تأمین نشدن یک وسیله مدتها متوقف شود. توقفی که بهره‌برداری فنی و تجاری از طرح را دچار مشکل می‌کند. البته در کل اگر یک راهکار باعث توسعه عملیات اجرایی این پروژه وجود داشته باشد و آن هم جدی‌تر نگاه کردن به این پروژه از سوی دولت و مجلس و تشکیل ستاد رفع موانع این پروژه استراتژیک ملی است.
در پایان
مسیر توسعه فیبر نوری به طور کلی شامل چند مرحله اصلی است که پس از راه‌اندازی، شبکه‌های فیبر نوری باید به طور منظم نگهداری و بهره‌برداری شوند. این شامل تست و تعمیرات دوره‌ای، بهبود عملکرد و افزایش ظرفیت شبکه است. با پیشرفت فناوری، شرکت‌ها باید به طور مداوم در توسعه و بهبود شبکه‌های فیبر نوری خود سرمایه‌گذاری کنند تا با نیازهای روزافزون کاربران و صنعت همگام شوند. برای حل چالش‌ها و پیشرفت در برنامه توسعه فیبر نوری نیازمند پشتیبانی بیشتر دولت و سرمایه گذاران در این راه هستیم.
